استان البرز سی و یکمین استان کشور بیش از آنکه زاییده رشته کوه های البرز باشد نتیجه شاخصه های غیر استاندارد افزایش و مهاجرت به پایتخت است. اما این استان که بیشتر می توان نام آن را یک اتفاق گذاشت؛ به طور طبیعی و غیر طبیعی دارای یکسری ویژگی های منفی و مثبت است. ویژگی های منفی آن شامل تمام مواردی است که موجب شده تا پس از گذشت حدود 4 سال از استان شدن فاقد زیر ساخت های ابتدایی یک استان باشد به طوری که بسیاری از مردم کرج از این شهر با عنوان روستای بزرگ(Big Village) نام می برند. اما ویژگی های منفی استان البرز پتوی نازکی است که بر روی ویژگی های فربه آن کشیده شده و به راحتی می توان فهمید چه پتانسیل های بالقوه و بالفعل زیر آن نهان است. شاید بدانید کرج یکی از معدود شهر های ایران است که رودخانه از میان آن می گذرد اما این رودخانه برای شهر هیچ دستاوردی ندارد، این در حالیست که زیبا ترین شهرهای دنیا عمده مزیتشان داشتن رودخانه است و استفاده از این موقعیت موجب درآمدزایی برای آنها شده است . در این گزارش، موضوع اصلی رودخانه کرج نیست بلکه دریاچه ای است که در نتیجه ساخت سد امیرکبیر بوجود آمده و مانند سایر ویژگی های استان مورد غفلت واقع شده و تنها به عنوان منبع تامین آب تهران به آن نگاه می شود.
در سال ١٣٠١ مطالعات سد امیرکبیر (سد کرج) اولین سد چندمنظوره کشور که علاوه بر تأمین بخشی از آب پایتخت در تولید انرژی برقابی نیز کارایی دارد، آغاز و کلنگ احداث آن در سال ۱۳۳۷ بر زمین زده شد و در نهایت، بهره برداری از آن با ظرفیت ۲۰۵ میلیون متر مکعب آب، در سال ۱۳۴۲آغاز شد. لازم به ذکر است ارتفاع این سد بتنی از پی ۱۸۰ متر، طول تاج آن ۳۹۰ متر و طول دریاچه ی آن حدود ۵/۵ کیلومتر می باشد که به نوبه خود جزء سدهای بزرگ به حساب می آید.
از این ها که بگذریم در گذشته دریاچه پشت سد یکی از مکان‌های توریستی و دارای امکانات ورزش‌های آبی از جمله قایق سواری، اسکی روی آب و ماهیگیری بوده اما اکنون دیگر خبری از آن نیست و می توان تنها تماشایش کرد که آن هم در انتها به دیدن آلودگی هایی که آب به ساحل آورده ختم می شود. یکی از ورزش های آبی که به تازگی مطرح شده و طرفداران زیادی را جذب کرده غواصی است که انجام آن بطور جدی در این دریاچه پیگیری نشده است. با توجه به رویکرد دولت تدبیر و امید نسبت به صنعت گردشگری و اهتمام مسئولان سازمان میراث فرهنگی در جهت معرفی توانمندی های استان های مختلف در جذب توریست دریچه سد امیرکبیر کرج از جمله پتانسیل هایی است که با برنامه ریزی می توان سالیانه بیش از چندین میلیون دلار از آن درآمدزایی داشت .در این راستا آقای «دشتی» کارشناس رشته غواصی پاسخگوی سئوالات ما شد. با ما همراه باشید؛
آیا به لحاظ فنی دریاچه سد کرج قابلیت انجام ورزش های آبی به خصوص غواصی را دارد؟
هر کجا که آب باشد می توان در آنجا غواصی کرد از دریاها گرفته تا دریاچه ها و حتی غارهای آبی. غواصی نیازمند حداکثر فضای 25 در 25 متر است. اما مسئله ای که باید به آن توجه داشت سطح غواصی است. غواصی به طور کلی به 3صورت آموزشی، تفریحی، صنعتی انجام می شود. در مورد دریاچه سد امیرکبیر باید بگویم که می توان غواصی آموزشی و تفریحی را حتی در زمستان نیز انجام داد.
در بسیاری از موارد به خطرناک بودن آب پشت سدها اشاره می کنند، آیا خطری ندارد؟
قطعاً هر اقدامی که در آن جوانب ایمنی رعایت نشود خطرناک است و آب این دریاچه بدلیل وجود جریان های زیر سطحی خطرناک می باشد، اما همانطور که می دانید این دریاچه حدود پنج کیلومتر است و می توان با کارشناسی، مناطق امن آن شناسایی و مورد استفاده قرار گیرد. متاسفانه سالانه افراد زیادی در این دریاچه غرق می شوند که با شناسایی مناطق امن خطر غرق شدن به مراتب کمتر خواهد شد.
آیا در این صورت دیگر خطری برای غواصان نخواهد داشت؟
به طور کلی غواصی یعنی خطر و این از آنجا ثابت می شود که در آموزش های غواصی ایمنی اولویت اساسی دارد. به غواص چهار اصل را آموزش می دهند؛ اول ایمنی: اینکه اصول ایمنی زیر آب رفتن چیست. دوم آشنایی با تجهیزات که این نیز دوباره استفاده از تجهیزات برای ایمنی بیشتر را شامل می شود. سوم، کمک های امدادی که باز هم ایمنی است و چهارم محیط زیست که مربوط به چگونگی حفظ محیط زیست زیر آب می شود. جالب است بدانید امکان ندارد غواص در زیر آب آلودگی ببیند و آنرا جمع آوری نکند چون اینگونه آموزش دیده و به گونه ای ذات غواصی با آلودگی محیط زیست سازگار نیست.
آیا انجام هزینه برای کارشناسی و مشخص نمودن مکان های امن دریاچه سودی هم دارد؟
ابتدا این را بگویم که تا آنجایی که من اطلاع دارم قبلاً در این در یاچه ورزش های آبی انجام می شده و این یعنی قبلاً کارشناسی شده و اگر اطلاعات آن موجود باشد نیاز به صرف هزینه مجدد نیست. دوم اینکه اگر قصد ما مستقر نمودن امکانات و جذب گردشگر باشد نه تنها هزینه های کارشناسی که به جرات می گویم از همین راه هزینه های نگهداری دریاچه به دست می آید. جای زیاد دوری نمی رویم در همین مملکت خودمان در استان های همدان و اصفهان توانسته اند از وجود سد های موجود بهره ببرند و جذب گردشگر کنند. اما کسب درآمد فقط منتهی به ایجاد امکان غواصی در دریاچه نمی شود بلکه ایجاد ورزش های آبی دیگر و درآمدهای غیر مستقیم که عاید مردم استان می شود نیز مدنظر است. گردشگران علاوه بر خدمات آموزشی و تفریحی،گردشگری نیاز به محل اقامت، خورد و خوراک، ایاب و ذهاب و بسیار از موارد دیگر نیز دارند. به جرات می توان گفت گنجی در این دریاچه نهفته است که هیچگاه پایان نمی یابد. البته درآمدهایی که از بخش توریسم آبی در این بخش ایجاد می شود نه تنها موجب رشد و شکوفایی و ترغیب سرمایه گذاری می گردد بلکه به طور مستقیم و غیر مستقیم موجب ایجاد اشتغال بسیاری از جوانان گردیده که این اشتغال همانا از اهداف دولت تدبیر و امید می باشد.
در صورت ایجاد چنین امکاناتی استقبال غواصان چگونه خواهد بود؟
غواصان زیادی در این استان زندگی می کنند که برای غواصی به سایر شهرها می روند و جالب است بدانید این استان به لحاظ غواص حرفه ای بسیار غنی است. حتی غواصانی داریم که در کشورهای دیگر مربی هستند. موقعیت مکانی استان البرز در ایران و نزدیکی به تهران نیز دلیل دیگری برای جذب هرچه بیشتر علاقه مندان به غواصی خواهد بود. حتی در سد زاینده رود با قرار دادن مجسمه هایی در کف دریاچه و عکاسی از گردشگران سعی در گسترش این صنعت کرده اند. این در حالی است که دردریاچه سد کرج روستایی به زیر اب رفته که دیدن ان برای غواصان حرفه ای نیز جذاب است. بسیاری از کشورها با ایجاد محیط های آبی مصنوعی سعی در جذب گردشگری هستند. البته این نعمت خدادادی را می توان به صرف غواصی ندید چون توریسم آبی می تواند از غواصی، اسکی روی آب، جت اسکی و …. استفاده نماید.
در پایان باید گفت دریاچه سد امیر کبیر بخشی از پتانسیل های استانی است که در خود کوه ها، دره ها، دریاچه ها، بیشه ها، دشت ها و کویر را جای داده و محل زندگی مردمی از تمامی اقوام ایران است و چه نیکو توسط مقام معظم رهبری «ایران کوچک» نام گرفته است.
